SAMENVATTING THOMASKLANKEN – 2023

januari
In zijn Wandelingen op Zorgvlied heeft Rob de Groot het over de vele bomen op die begraafplaats en refereert hij aan het lied Een mens te zijn op aarde: ‘De bomen hebben wortels, de bomen mogen stevig staan, maar mensen moeten verder gaan. De bomen hebben wortels, maar mensen gaan voorbij. Eigenlijk lijken wij wel op bomen. We groeien van kinds af aan als klein, zacht en warm schepseltje op tot – als het even meezit – oude, rimpelige wezens met vele littekens als gevolg van vele gebeurtenissen in ons leven.
Van springende, dansende jongere tot verstilde, aan onze leunstoel gekluisterde oude mensen.  Gebeurtenissen in ons leven maken of breken ons, doen ons hopen en wanhopen, liefhebben of haten, maken ons eenzaam of geven ons vele vrienden. Bomen mogen stevig staan, maar mensen moeten verder gaan. Als we maar stevig in onze schoenen staan.
Een goed 2023.’
Afscheid van organist Cora Koene: ‘Vanaf 2013 heeft zij met hart en ziel haar functie binnen onze geloofsgemeenschap uitgeoefend. Voor haar jarenlange inzet voor geloof en kerk zijn wij heel dankbaar. Wij wensen haar voor komende tijd veel zegen en alle goeds’
‘Op 22 januari, aan het eind van de Week van gebed voor eenheid 2023, vieren Oude Kerk en Raad van Kerken Amsterdam (RvKA) gezamenlijk een avondgebed met als thema Doe goed, zoek recht.’ Dit in het kader van de Week van gebed voor de eenheid van de christenen. 

februari
Over de Bergrede zegt pater Niesen onder meer het volgende in zijn preek van zondag
29 januari: ‘Het is één pakkende en uitdagende inleiding op het hele onderricht van Jezus.
Het raakt aan de basisregels daarvan. Het gaat blijkbaar om eenvoud, zachtmoedigheid, barmhartigheid, oprechtheid, vredelievendheid, hongeren en dorsten naar gerechtigheid. Basisvoorwaarden om te kunnen voldoen aan wat de Heer eigenlijk voor ogen staat. Karaktertrekken van het volk van God. Niet zo vanzelfsprekend voor wie op zoek zijn naar aanzien en veiligheid en zekerheid en comfort. En de mensen die aangesproken worden, zien er opmerkelijk uit: het zijn de armen van geest, de treurenden, de zachtmoedigen, de vredelievenden. Het zijn dus niet per se de geslaagden, de boffers of de kampioenen.
Paulus noemt hen in zijn eigen woorden: wat voor de wereld zwak is, wat voor de wereld van geringe afkomst is of onbeduidend, dat heeft God uitverkoren. Niet voor de hand liggende eigenschappen liggen vandaag vooraan. Het is de wereld omgekeerd.’
De Vastenactie steunt dit jaar o.a. een project in Zuid-Soedan: ‘In Zuid-Soedan steunen we mensen in de deelstaat Warrap die het geweld in hun dorp moesten ontvluchten en nu ergens anders in Zuid-Soedan een nieuw bestaan proberen op te bouwen. We willen ervoor zorgen dat de deelnemers na wat ondersteuning in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. De 1500 deelnemers aan het Vastenactie-campagneproject – overwegend vrouwen, waaronder kwetsbare groepen als oudere vrouwen en vrouwen met een beperking – worden getraind in duurzame landbouw- en veeteelt- methodes. Doel is dat ze voldoende en gevarieerd voedsel voor hun familie kunnen verbouwen én voldoende zaaigoed overhouden voor het volgende seizoen. Door samen op te trekken in coöperaties, vormen ze bovendien een sterkere onderhandelingspartner voor partijen die hun oogst willen kopen en kunnen ze betere prijzen afspreken. Naast de trainingen ontvangen de deelnemers ook zaaigoed en gereedschappen om de grond te bewerken. 

maart
Uit de overweging van pater Niesen rond de  Goede Week: ‘Zo vieren wij deze Goede Vrijdag in deze gruwelijke dagen die ons gevoelig laten weten dat Christus opnieuw gekruisigd wordt in talloze mensen. Zoals wij op Palmzondag overwegen: het verhaal van het lijden van Jezus is in feite ook het verhaal van het lijden van ontelbare mensen. Het vertelt over mensen wier bestaan niets voorstelt in de ogen van machthebbers, maar wel gekend en gezien wordt door God.’
Onder de titel Verlost van onze zonden schrijft Rob de Groot o.a. het volgende, waarbij hij een tekst aanhaalt van Frans Kellendonk: ‘In een interview in 1986 zegt de vroeg gestorven schrijver Frans Kellendonk  het volgende: “In een opstel heb ik een paar jaar terug geschreven dat ik niet wist wat geloven was. Ik had het altijd beschouwd als een verlichte staat – gelovigen zagen meer dan ik zag. Maar intussen heb ik voor mezelf een andere definitie van geloven gevonden. Het is geen hoger inzicht waaraan de een of andere flits moet voorafgaan. Het is de voortdurende wil om de leer waar te maken. Geloven is een vorm van creativiteit, gemeenschappelijke creativiteit.” Dus de voortdurende wil om de leer – te mogen verstaan als de leer, de woorden en daden van Jezus van Nazareth – waar te maken. Geloven wordt hier niet verstaan als een aanname van niet te bevatten mystieke zaken, maar als een creatieve activiteit. Je moet er iets mee doen. En zo zou je de verlossing van onze zonden ook kunnen verstaan als een naar Jezus voorbeeld te maken keuze om onszelf van onze zonden te verlossen. Om voortdurend de keuze te maken voor het goede en het kwade te vermijden. Verlossing van onze zonden is een actie van onszelf die ons is ingegeven door Jezus van Nazareth. De man die niet verzaakte, die zich niet liet paaien door farizeeërs en Schriftgeleerden. Die zich ondanks zijn doodsangst niet liet omkopen om afstand te doen van zijn leer, zijn overtuiging. Die er zijn leven voor gaf.’ 

april
Uit paasgedachten van pater Niesen: ‘Paasgeloof valt niet te bewijzen. Verrijzenis: vraag nooit hoe precies. Het staat haaks op alle menselijke ervaring. Mattheus wil en kan het niet uitleggen en aannemelijk maken. Mattheus getuigt, samen met heel de christelijke geloofsgemeente voor wie hij schrijft. …. Dat lijkt de wonderlijke boodschap met Pasen. Dat je niet staan blijft op een dood punt. Kom minstens in beweging. Ga op pad. Laat het woord toe in jezelf. Ga naar je eigen Galilea, daar waar het allemaal begonnen is. Ga daar opnieuw naar toe als pelgrim die wil geloven. En weet: je zult Hem zien. Als je maar open blijft. Als er maar iets van verlangen in jezelf overeind blijft. Als het allemaal maar niet dichtklapt in je hart. Hij komt zelf, zegt Pasen.
Je kunt Hem niet gebieden. Hij komt zelf. Op een of andere manier zul je Hem zien. Iets van hem komt in ons aan het licht. Blijf geloven en hopen. Blijf bidden dat je open kunt blijven.
Het is niet over.’
In Wandelingen op Zorgvlied bericht van het overlijden van Huub Oosterhuis die aan de basis heeft gestaan van de volkstaalliturgie in de Thomas: ‘Huub Oosterhuis is op 9 april, zondag van Pasen, overleden. Laten we zijn voortdurende roep om liefde, vrede en gerechtigheid in zijn proza, gedichten en gezangen ons ter harte nemen. We zijn hem schatplichtig. In grote dankbaarheid.’

mei
Aandacht voor de week van de Nederlandse missionaris: ‘Missionarissen en missionair werkers zetten zich elke dag opnieuw in voor arme en kwetsbare mensen wereldwijd en dragen bij aan een rechtvaardige wereld waarin ieder mens telt. De missionair werkers zijn bevlogen mensen (leken) die in de voetsporen treden van de missionarissen. Zij gaan naar het buitenland om een tijdlang te werken aan een betere, rechtvaardige wereld. De een wat langer dan de ander.
Zij worden uitgezonden door een parochie of missionaire organisatie in Nederland.’
Amnesty International vraagt aandacht voor Marfa Rabkova: ‘Marfa Rabkova uit Belarus heeft op 28 februari 2023 in hoger beroep 14 jaar en 9 maanden celstraf gekregen.
Een absurd hoge straf. Ze heeft niets misdaan. Ze wordt enkel gestraft omdat ze werkte voor de bekende mensenrechtenorganisatie Viasna, die inmiddels in Belarus verboden is. Rabkova zit al sinds september 2020 vast.’
In de rubriek Onder Woorden: ‘In ‘Thuis’ gaat theoloog Bram van de Beek in op de betekenis van de kerk. Hij geeft antwoord op de meest prangende vragen die in een gemeente kunnen spelen. Wat is ook alweer de betekenis van de doop? En van het avondmaal? Waarom toch elke keer weer die preek? Bram van de Beek gaat ook in op praktische vragen. Hoe ga je om met kerkverlaters? Hoe geef je het jeugdwerk vorm? Het is een toegankelijk boek in gewone taal om je kennis op te frissen; en om het er even bij te pakken, als er vragen komen.’ 

juni
De bisschoppen van Nederland over caritas en diaconie: ‘Caritas en diaconie maken het verschil in het leven van mensen. Waar het leven wordt bedreigd, waar mensen zorg nodig hebben, geven caritas en diaconie kracht. Caritas betekent: ‘liefde’, naastenliefde. Diaconie betekent ‘dienstbaarheid’. Diaconie vloeit voort uit caritas. Paus Franciscus herinnert er ons in zijn encycliek Fratelli tutti (2020) aan dat we broeders en zusters zijn, kinderen van één Vader.
We zijn daarom allemaal gelijk in waardigheid. Anderen mogen rekenen op ons. Mensen met hun noden en zorgen zijn niet alleen doelgroep van onze zorg. Ze zijn gelijk- waardige partners. Eigenlijk gaan we met ‘lege handen’ naar anderen die onze hulp nodig hebben. Zij veranderen ons. Zij verdiepen ons geloof. Niet de waan van de dag of een politieke ideologie bepalen de daadwerkelijke inzet voor armen en uitgestotenen, maar het geloof in de liefde van God voor mensen. Het zichtbaar maken van die liefde is het hart van caritas en diaconie. Iedereen kan liefde geven. Iedereen mag liefde ontvangen.’
En over de slavernij verklaren ‘de bisschoppen: ‘We zien het verleden van de slavernij onder ogen, het onrecht, de ontmenselijking. De veroordeling van elke vorm van slavernij is het erkennen van de waardigheid van iedere mens. We benadrukken en blijven uitdragen dat structuren van moderne slavernij, die deze waardigheid ontkennen, niet stroken met de boodschap van het evangelie van Christus. We herdenken het slavernijverleden om samen een toekomst van gerechtigheid, verzoening en vrede op te bouwen.’
8 Augustus: het feest van St. Dominicus. 

juli/augustus
Een uitgebreid verslag van lekendominicaan Erik Borgman over een bezinningsbijeenkomst op de dominicaanse zending: ‘Dominicanen zijn verkondigers, ook al zijn zij niet allemaal en zeker niet de hele tijd predikanten. Dominicaanse plekken zijn plaatsen van verkondiging, ook al wordt er niet steeds en zeker niet alleen maar gepreekt. Wij kwamen als betrokkenen bij dominicaanse plekken bij elkaar om te delen wat wij onderweg hadden opgedaan ten behoeve van ‘de Heilige Prediking’, het dominicaanse leven van de toekomst.’
‘Op 26 en 27 augustus 2023: de jaarlijkse MIVA-collecte. Dit jaar vraagt  MIVA urgente aandacht voor het arme en uitgestrekte noorden van Kenia, waar Zuster Pauline dag en nacht werkt om onderwijs bereikbaar te maken voor allerarmsten.’
In zijn Wandelingen op Zorgvlied besteedt Rob de Groot aandacht aan de toekomst van de kerk: ‘De berichten zijn dat mensen wel weer op zoek zijn naar geloof en spiritualiteit, maar dat niet meer in een kerk, in een gemeenschap zoeken. Vraag is wat dat betekent. Wat is daarbij de onderliggende gedachte. Ervaren die mensen de kerk als beklemmend, als star, als dwingende regeltjes oplegger? Komen ze zelf te weinig aan bod? Vinden ze dat er te weinig naar hen wordt geluisterd? Zien ze liever andere vormen van liturgie, van catechese? Tonen kerken zich misschien toch te weinig een gemeenschap, waar niemand uit de boot mag vallen? Geeft de kerk misschien niet de antwoorden die men in deze tijd graag wil horen in de zoektocht naar vrede, liefde, menselijkheid? Of zoekt men toch heel wat anders?’ 

september
Aandacht voor de Vredesweek: ‘Vrede lijkt vanzelfsprekend, maar de realiteit is anders.
Het vereist voortdurende aandacht, vooral in een tijd van toenemende onverdraagzaamheid in onze eigen samenleving en onophoudelijk geweld elders…….. Blijvende vrede begint bij een inclusieve samenleving waarin ieder mens een stem heeft, ongeacht achtergrond of gender. Met een eerlijke en rechtvaardige verdeling van macht. Met zeggenschap voor burgers en lokale gemeen- schappen. Met sterke democratische waarden en instituten.’
De tekst in de rubriek Binnenkant/buitenkant (van socioloog Kees Schuyt) luidt deze keer:
Het leven koesteren ook in tijden van lijden, dat vind ik van grote wijsheid getuigen.
Het brengt in mijn ogen ook de plicht mee uiterst voorzichtig met het leven van anderen om te gaan.’
In de boekenrubriek Onder Woorden aandacht voor het boek ‘Hoe zullen we leven?
Een christelijke kijk op actuele thema’s’ van Samuel Wells: Samuel Wells benadert uitdagende vragen in het licht van christelijke hoop en wijsheid in dit opvallende en bijzonder wijze boek dat een verbinding legt tussen de theologie en ons menselijke bestaan in een lijdende wereld. Een bestaan dat gedragen wordt door God.’ 

oktober
Over de encycliek Laudato Si van paus Franciscus: ‘De encycliek herinnert ons eraan dat de aarde is: ons gemeenschappelijke huis. “de aarde is als een zus met wie we ons leven delen en als een moeder die ons wil omhelzen”. Wij zelf “zijn stof van de aarde (vgl. Gen 2:7);
ons lichaam zelf is samengesteld uit elementen van de planeet, haar lucht laat ons ademen, haar water schenkt ons leven en voedt ons”. De paus citeert patriarch Bartholomeus: “Er zijn mensen die de integriteit van de aarde vernietigen door het veroorzaken van klimaat- verandering; mensen die anderen schade toebrengen door ziekten, veroorzaakt door bezoedelde waterbronnen en gronden en door vervuilde bestanddelen in de lucht – dit zijn allemaal zonden”. De kern van Laudato si is de vraag: “Wat voor wereld willen we achterlaten aan wie na ons komen, aan kinderen die nu opgroeien?”.’
In Onder Woorden: ‘Zielzorg en Verzet, Het RK bisdom Haarlem tijdens de Tweede Wereldoorlog van G. J. van Veen: Tijdens de Tweede Wereldoorlog verzetten de Nederlandse bisschoppen zich tegen het nationaalsocialisme, vanuit de overtuiging dat het principieel onverenigbaar is met het christelijk geloof. Onder leiding van mgr. J.P. Huibers verzette het bisdom Haarlem zich tegen pogingen om het nationaalsocialistische gedachtegoed onder zijn gelovigen te verspreiden. Dit boek beschrijft hoe het bisdom Haarlem, dat bijna heel West Nederland omvatte, zich staande hield. Hoe ging het om met de Duitse bezetting, welke rol speelde het in het verzet en hoe kon het de gelovigen blijven stichten en steunen in een van de moeilijkste periodes in onze geschiedenis?’
Bij het overlijden van Henk Lensink, vele jaren dominee van de Maranatha gemeente (in Wandelingen op Zorgvlied): ‘Henk was een bevlogen man, een uitmuntend Bijbelkenner en een zeer op zijn gemeenteleden betrokken mens. Hij heeft veel bijgedragen aan de oecumene in onze Rivierenbuurt en een opvang georganiseerd voor vele daklozen via Spreekbuis. Hij wist mensen, vrijwilligers, daarvoor enthousiast te maken en gaf er zelf de nodige tijd aan……. In zijn bijdrage aan ‘Herinneringen aan de Thomas’ – rond onze gang naar de Maranathakerk – schreef hij in juni 1998 wijzend op het embleem van de vijgenboom aan de buitenkant van de Maranathakerk en verwijzend naar Luc.21, 29-31: ‘Bedenk dat de vijgenboom in de Bijbel geldt als hét symbool voor gerechtigheid en vrede. Voor mij gelden die Bijbelwoorden als basiswoorden voor de christelijke geloofs- gemeenschap van welke confessie dan ook.’
Afscheid van de coördinator van Plein van Siena: ‘Nieuw voor Plein van Siena is dat we afscheid hebben genomen van coördinator Sandra Lindeman, vanwege het afbouwen van de subsidie. Plein van Siena draait nu geheel op vrijwilligers. We zijn dan ook op zoek naar enthousiaste medewerkers, om mee te denken over ons programma, als gastvrouw of gastheer, of hulp in de winkel.’ 

november
Brief van de R.K. bisschoppen van Nederland naar aanleiding van de verkiezingen op
22 november: ‘Op 22 november kiezen we de leden van de Tweede Kamer. Samen met u willen we als gelovige burgers nadenken over het goede wat we voor de samenleving kunnen doen door onze stem te gebruiken. We staan voor grote uitdagingen en er ontwikkelen zich ingrijpende visies op het mens-zijn. Met het oog op de verkiezingen willen we daarbij samen met u stilstaan. Dat we in een democratie leven betekent niet alleen dat we mogen stemmen, maar ook dat we dat doen met het oog op wat goed is voor allen en niet alleen met het oog op wat goed is voor onszelf. Paus Franciscus noemt dat “een beter soort politiek, een politiek die werkelijk ten dienste staat van het algemeen welzijn” (Fratelli tutti 2020, nr. 154). Deze ‘betere’ politiek streeft het algemeen welzijn na door de waardigheid te erkennen van iedere mens en de solidariteit die we allemaal delen. Die erkenning helpt politici antwoorden te vinden op actuele uitdagingen en bij het inrichten van een samenleving waarin iedereen tot zijn recht komt. ……. Wij zijn zeer bezorgd over groeiende tegenstellingen en toegenomen angst in ons land vanwege conflicten elders in de wereld, waar met name joden alsook moslims in onze samenleving ten onrechte op worden aangekeken en er negatieve gevolgen van ondervinden. Dat er landgenoten zijn die niet meer herkenbaar over straat durven gaan en van wie huizen en gebouwen van samenkomst moeten worden beveiligd, is onacceptabel.’
Op 9 december van 12.00 – 15.00 u. houdt Amnesty International  de jaarlijkse schrijfactie ten gunste van mensen die gevangen zitten om hun gewetensbezwaren of levens- overtuiging, of anderszins slachtoffer werden van willekeur of onderdrukking. Iedere belangstellende kan meedoen. 

december
In aanloop naar Kerstmis schrijft pater Niesen: ‘Jesaja tekent het beeld: Zoals de aarde haar vruchten voortbrengt en zoals een tuin het zaad laat rijpen, zo laat de Heer de gerechtigheid ontluiken en zijn glorie voor het oog van de volkeren. Misschien mag je zo ook kijken naar de advent en kerst: een tuin van  verwachtingen. Vol uitkijken en zoeken naar licht. In ieder geval een dwaaltuin van hoop, dat er ergens licht kan binnenvallen in onszelf. Opdat wijzelf misschien ook een beetje kunnen worden: getuigen van het Licht, dat staat midden onder ons. Gezegende dagen!’

Amnesty International Groep 333 laat zien dat het schrijven van brieven resultaten brengt: ‘Samen strijden tegen onrecht: Ook het afgelopen jaar schreven we weer vele brieven.

En gelukkig ook met positief resultaat. Hieronder volgen een paar succesverhalen. Mocht u meer hierover willen lezen: op de website van Amnesty International staat het hele verhaal en nog meer mooie resultaten. https://www.amnesty.nl/wat-we-doen/onze-successen/goed-nieuws…….. We hopen volgend jaar weer op uw steun en brieven te mogen rekenen.
Fijne feestdagen en de beste wensen voor 2024.’
In zijn Wandelingen op Zorgvlied haalt Rob de Groot een toespraak aan van het Indiaanse opperhoofd Seattle uit 1854: geschiedenis en actueler dan ooit: ‘Eén ding weten we en de blanke man zal het eens ontdekken – onze God en uw God is dezelfde. U kunt nu wel denken dat u hem bezit, zoals u ons land wilt bezitten, maar dat kunt u niet. Hij is de God van alle mensen en zijn hart klopt evenzeer voor de rode man als voor de blanke man. Deze aarde is hem lief en beschadigingen van de aarde betekent zijn schepper beledigen. Ook de blanke man zal ten ondergaan, misschien nog eerder dan al de andere stammen. Bevuil uw legerstee en u zult bezwijken aan uw eigen vuil…..
Misschien zullen wij uiteindelijk allemaal broeders zijn. We zullen zien.’