SAMENVATTING THOMASKLANKEN – 2020

januari:
Op 5 december 2019 is mede-redactielid Henk Haverkort overleden na een kort ziekbed. Op woensdag 11 december hebben zijn familie, vrienden en parochianen hem ten grave gedragen op begraafplaats Zorgvlied. Rob de Groot gedenkt hem in zijn Wandelingen op Zorgvlied: ‘Op 5 december j.l. is mijn mederedacteur van Thomasklanken, maar vooral mijn zeer goede en inspirerende vriend, Henk Haverkort, gestorven na een korte ziekteperiode. Het afscheid moeten nemen van het leven vond hij het zwaarste van doodgaan. Want hij leefde nog graag, nieuwsgierig naar het doen en laten van zijn (klein)kinderen en naar het kerk- en wereldgebeuren.
Een groot verlies voor zijn allernaasten, zijn vrienden en onze parochie. Henk heeft binnen onze parochie vele activiteiten ontplooid. In enkele daarvan heb ik met hem samengewerkt: Pastoraal Café eind jaren zeventig, medewerking aan de Open Huizen met Kerstmis, de Vastenacties, aan de tentoonstelling bij ons 60-jarig bestaan, Trefplek en redactie Thomasklanken. Maar Henk nam ook deel aan de Woorddienstgroep, de Uitvaartgroep en was samen met zijn vrouw Magda intensief betrokken bij de Vormselprojecten in de jaren tachtig. Henk heeft ook zijn – o.a. grafische – medewerking gegeven bij de opstartfase van het Wijkcentrum. En hij was vele jaren redacteur van de bladen Doorgeven (bisdom Haarlem) en het Tijdschrift voor Geloof Onderweg (dominicanen). In al die activiteiten toonde Henk zich als een mensen-mens; open, vriendelijk, geïnteresseerd, kritisch. Oprecht in wat hij deed. We zullen Henk nooit vergeten en ons inspireren aan de herinneringen die wij van hem hebben.’
De Actie Kerkbalans heeft dit jaar als thema: Samen van betekenis. De uitkomsten van een peiling over de Actie Kerkbalans werden op 17 januari gepresenteerd in het Museum Catharijne Convent: ‘We vroegen wat mensen belangrijke waarden vinden. Van herkenbare kernwaarden als vieren van sacramenten en inspirerende vieringen, tot de meer sociale aspecten van kerk-zijn als naar elkaar omzien en gastvrijheid. De uitkomsten zijn verrassend en interessant voor parochies en gemeenten en leveren mogelijk nieuwe inzichten voor beleid’.

februari:
De campagne van Vastenactie in de veertigdagentijd 2020 staat in het teken van beroepsonderwijs en ondernemerschap in ontwikkelingslanden. Een gedegen opleiding stelt mensen namelijk beter in staat een redelijk inkomen te verdienen en eventueel een eigen bedrijf op te zetten.
Aankondiging van de Stille Omgang in de nacht van 21 op 22 maart. Vanwege de groeiende omvang van besmettingen door het coronavirus kon deze echter niet doorgaan.
Rob de Groot herdenkt mederedacteur Henk Haverkort nog eenmaal: ‘Voor Henk was de wereldkerk als instituut met dogma’s en wetten niet waar het hem om ging; de pompa en pracht en praal zeiden hem niet zoveel. Maar uitsluiting van groepen in kerk en samenleving – vrouwen, homoseksuelen, gehuwden als priester – vond hij ergerlijk en niet van deze tijd. Zeker niet binnen een kerk waar de Liefde centraal zou moeten staan.
Bij hem ging het meer om de plaatselijke gemeenschap van mensen die hun leven wilden laten inspireren op woorden en daden van Jezus van Nazareth.’

maart:
Gerard Francisco P. Timoner III O.P., de nieuwe magister van de orde der dominicanen schrijft een brief aan alle broeders en zusters van de dominicaanse familie: ‘In deze tijd van quarantaine en de veertigdagentijd worden we uitgenodigd om tijd te nemen om na te denken over de nabijheid van God. Als de openbare eredienst wordt opgeschort voor het welzijn van gelovigen, worden we ons des te meer bewust van het belang van een geestelijke gemeenschap. Op al deze plaatsen lijkt het alsof de mensen een langdurige ‘paaszaterdag’ ervaren, wanneer de kerk zich onthoudt van de eucharistieviering om het lijden van de Heer te overwegen, in afwachting van zijn opstanding Zo worden we herinnerd aan het uitzien naar de Eucharistie van onze broeders en zusters die in afgelegen gebieden slechts één of twee keer per jaar de Eucharistie kunnen vieren. Nu, meer dan ooit, moeten we manieren vinden om isolement te doorbreken en het Evangelie van liefde en gemeenschap te prediken, zelfs in het ‘digitale continent’. We moeten onze mensen eraan herinneren dat Jezus dichtbij ons blijft, zelfs als we hongeren naar het Brood des Levens.’
Ook een brief van paus Franciscus aan alle gelovigen ter gelegenheid van Pasen: ‘Ook vandaag is het belangrijk de mensen van goede wil te herinneren aan het delen van het eigen bezit met de meest behoeftigen. Aalmoezen geven is een vorm van persoonlijke deelname aan de opbouw van een rechtvaardigere wereld. In liefde delen maakt de mens menselijker; vergaren dreigt hem minder menselijk te maken en sluit hem op in zijn eigen egoïsme. Wij kunnen en moeten ook verder gaan bij het overwegen van de structurele dimensies van de economie. Zoals de Kerk meermalen heeft onderstreept, is politiek een uitstekende vorm van naastenliefde. Dit kan ook als je werkt aan een economie in evangelische geest, dat is de geest van de zaligsprekingen.’
Het open spreekuur op de dinsdagmiddag komt vanwege de coronacrisis te vervallen.
Dat virus heeft ook consequenties voor de zondagse vieringen. Daarbij kunnen slechts enkele mensen aanwezig zijn die zich aan de door de overheid dringend geadviseerde maatregelen dienen te houden. Plein van Siena zegt alle cursussen af.

april:
Pater Niesen citeert in zijn preek op Pasen de Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer: ‘Er is geen gemeenschap met Christus of deze neemt ons onmiddellijk in zijn dienst. Daarom staat er ook: Zoals de Vader mij gezonden heeft, zo zend ik u. Alleen door Hem te dienen wordt de gemeenschap met Jezus vervuld. Jezus legt zijn eigen dienstwerk in handen van zijn leerlingen. Hijzelf zal naar de Vader gaan. De leerlingen zetten zijn dienstwerk voort.
De vrede die aan zijn leerlingen is geschonken, die moet nu de krachtbron van hun dienen zijn. Daarom zegt Jezus nogmaals tot hen: Vrede zij met u!’
In het blad VolZin van oktober 2010 een citaat uit een interview met oud-parochiaan Huub Oosterhuis (in het kader van de komende 4 en 5 mei herdenking): ‘Maar er was de Thomaskerk – van de dominicanen, en pastoor Dickmann, een reus van Godswege, die de moed erin hield en zeker wist dat het vrede zou worden, en die de Jodenvervolging/-vernietiging aanklaagde. En dan opgepakt werd. En weer vrijgelaten omdat wij rozenhoedjes voor hem baden. In die kerk was het al vrede. En het dagelijks bezoek aan die kerk verblijdde mijn met onbegrepen noodlot beladen jeugd. Nog wortel ik in die gelukkige roomse jeugd.
Pas veel later in mijn leven, leerde ik begrijpen dat de diepste laag van die roomse traditie niet het Vaticaans dogmatische tijdgebonden, streng devotionele katholicisme was, maar het grote Bijbelse verhaal, het aloude en altijd weer gloednieuwe testament – het verhaal over Abraham, Mozes, Elia en Jezus, dat in vele eeuwen overlevering verfomfaaid tot geheimtaal, na 1945, in de schaamte om de Jodenvervolging opnieuw ontdekt, doorlicht en verkondigd werd. ‘
En uit: Gods predikers, dominicanen in Nederland (1795-2000), Marit Monteiro: ‘Vier dagen na de capitulatie zat de kerk aan de Amsterdamse Rijnstraat stampvol “met ernstig, dringend biddende mensen…. met zorgelijke hoofden”. Toen de priester die de mis opdroeg de zegen had uitgesproken, heerste er een diepe stilte. Daarop zette de organist met volle registers het Wilhelmus in: “Alle mensen staan als één man recht en horen snikkend het volkslied aan. Geen verlichting is gekomen nu de wapenen zijn neergelegd. Spookbeelden dagen op van komende verschrikking, beelden die tot stikkens toe benauwen.’
De Vastenactie heeft € 230,- opgebracht.

mei:
Ter gelegenheid van Pinksteren preekt pater Niesen: ‘Uit het Johannesevangelie horen wij afscheidswoorden van Jezus. Hij zegt ze op die laatste gedenkwaardige avond. De dreiging zindert al in de lucht. Hij geeft zijn leerlingen goede raad: hoe het met hen verder moet, als hij er niet meer zal zijn. Je moet reëel zijn: houd straks de liefde vast. Doe verder in de geest zoals je van mij hebt geleerd. Blijf geloven, en onze Vader zal je een andere helper geven. – Jezus verzekert: Ik zal je niet verweesd achterlaten, de Geest van waarheid, die zal komen, zij zal in je blijven en met je gaan.
Let wel: de wereld ziet er niets in: wat is een Geest? Jullie mogen er wel iets in zien: hij of zij (wie zal het zeggen) zal voor jullie een helper zijn: een parakleet: iemand die erbij geroepen is, een soort advocaat, een bemiddelaar, die je in de arm kunt nemen als het moeilijk wordt. Die helper, die zal je moed geven en je inspiratie om onverdroten voort te gaan op de weg die je hebt ingeslagen.’
Informatie over een tentoonstelling in Museum Catharijneconvent over wonderen: ‘Wonderen spelen sinds het begin van de mensheid een rol in het leven van alledag.
Ook kunstenaars laten zich er al eeuwenlang door inspireren. Het weergeven van wat er zich tussen hemel en aarde afspeelt, vraagt van hen hun allergrootste verbeeldingsvermogen. Die uitdaging heeft de meest spannende en ontroerende kunst opgeleverd. Van Rembrandt tot Mondriaan en Abramovic, voor deze tentoonstelling heeft het museum de mooiste en verrassendste werken uit internationale collecties samengebracht.’
Het Open Spreekuur op de dinsdagmiddag kan vanaf 2 juni weer doorgang vinden.

juni:
Mgr. J. Hendriks is de nieuwe bisschop van het bisdom Haarlem-Amsterdam. Hij volgt mgr. J. Punt als zodanig op. Uit een brief van hem aan alle parochianen: ‘Wij zijn ‘Samen Kerk’. Dat is niet alleen de naam van ons Bisdomblad, maar vooral een belangrijke werkelijkheid: wij moeten en mogen het samen doen. Wij staan als gedoopte en gevormde christenen samen voor dezelfde opdracht, we hebben de roeping elkaar te inspireren en te bemoedigen en concreet onze verbondenheid te beleven. Dat doen we met eerbied en respect voor de verschillende charisma’s, talenten en vormen van spiritualiteit die er in onze katholieke Kerk zijn. Daarbij denk ik aan de vele vrijwilligers die in onze parochies actief zijn. In ons bisdom beleven we de verbondenheid met gelovigen van alle nationaliteiten, met jongeren en ouderen: wij zijn samen dat lichaam van Christus dat de Kerk is, wij vormen samen één gemeenschap.’

juli/augustus:
Naar aanleiding van de evangelietekst over een zaaier die uitgaat om te zaaien, preekt pater Niesen onder meer: ‘….Maar de parabel van de zaaier vertelt ook over eindeloos geduld dat nodig is. Het verhaal van de zaaier vertelt over de moed en het vertrouwen van de oorspronkelijke Zaaier. En van zijn latere verkondigers die als maar bleven doorgaan met zaaien. Ook zonder direct resultaat te kunnen zien. Geduld en vertrouwen zijn vaak zoek in onze tijd. Alles moet snel en efficiënt. Wij zouden niets liever dan ook het groeiproces in de hand te hebben en te kunnen beïnvloeden. Het is een hele toer om geduld aan te leren en vertrouwen. Het is een hele toer om het maar uit handen te geven. Te erkennen, dat wij maar gewone zaaiers zijn, afhankelijk van de tijdgeest en van de bereidwilligheid en ontvankelijkheid van de mensen. Vraag maar om eindeloos geduld. Vraag maar om wijsheid en vertrouwen. Vraag om hoop in toekomst. De grote wereld hebben wij niet zo maar in onze zak. Wat wij kunnen is stapje voor stapje verder gaan. En maar zaaien en vertrouwen hebben in de kracht van het zaad.’
Bericht over de priesterwijding van Michael-Dominique Magielse o.p. op 8 augustus in Rotterdam door mgr. Van den Hende.
Over de zinsnede Om zout en zoet en zuur te zijn, uit het bruiloftslied, mijmert Rob de Groot in zijn Wandelingen op Zorgvlied: ‘In de tijd dat ik nog op een kantoor op de Dam werkte, wandelde ik in de pauze regelmatig naar Joop Triest. Joop had een ouderwetse handkar met haring en zure bommen en stond net voorbij het Beursgebouw aan het water. Hij begon rond 11.00 u. En als z’n harington leeg was, liep het tegen drieën en ging hij naar huis. Hij had voortreffelijke haring, niet te zout, stevig en moddervet…… En als de haring was schoongemaakt, legde hij hem in een bak met uien met de woorden: ‘Zo hard als een plank’. Je moest de haring wel voorzichtig eten en beslist niet boven de uienbak gaan hangen met het gevaar dat er uitjes in terug vielen. Een keer deed een niets vermoedende Amerikaanse toeriste dat wel en die kreeg gelijk de wind van voren. Na m’n harinkje stak ik het Damrak over, de steeg door en linksaf naar bonbonnerie en ijssalon van der Linde om daar een super heerlijk slagroomijsje te halen, dat wonderwel harmonieerde met de smaak van de zoute haring van Joop. Zout en zoet en zuur.’

september:
Aandacht voor de Vredesweek: Vrede verbindt verschil: ‘De groeiende diversiteit in Nederland roept veel reacties op. Nieuwsgierigheid en vreugde, maar ook racisme en angst voor het onbekende. De Vredesweek 2020 gaat over het omgaan met die verschillen. Verschillen in cultuur, gebruiken, huidskleur en religie. Verschillen in morele opvattingen en de spanningen die dit oproept met de vrijheid van meningsuiting en de fundamentele gelijkheid van mensen. In de Vredesweek gaat het over hoe belangrijk het is om het verhaal van de ander te leren kennen, in plaats van te blijven hangen in het eigen gelijk. ‘
Aandacht ook voor de Wereldmissiemaand (oktober): Hulp voor vrouwen in Maradi, Niger: ‘In Niger lijden mensen al lange tijd onder armoede, droogte en islamitische terreur. Zuster Marie Catherine Kingbo heeft zich met haar kleine gemeenschap van zusters gewijd aan het ondersteunen van vrouwen en meisjes in de dorpen van de Sahel. De zusters strijden tegen kindhuwelijken, besnijdenis van meisjes en ondervoeding. De coronapandemie betekent voor iedereen nieuwe uitdagingen. Hongersnoden leiden tot sociale onrust en een ineenstorting van veel structuren. Omdat de grenzen gesloten zijn, komen er geen goederen het land meer in. De prijzen exploderen en er is geen werk meer.’
Rob de Groot in zijn Wandelingen op Zorgvlied over dictatoriale machthebbers: ‘Maar als die gezagsdragers nu eens andersom zouden denken en handelen. Zich inspannen om hun volk ter wille te zijn, te luisteren naar de wensen van de mensen over wie zij heersen.
Wat meer liefde en wat minder haat. Het zou een ander wereldbeeld geven, tevredener mensen, meer solidariteit. Het klinkt bijna logisch.’
Plein van Siena opent haar nieuwe seizoen op 19 september met o.a. een celloconcert door Charlotte Gulikers.

oktober:
Feest in de parochie. Pater Niesen viert zijn 60-jarig priesterjubileum en Pia Mercx haar 45-jarig dirigentschap. Helaas vanwege het coronavirus in kleine kring. ‘Feestvieren en niet samen mogen zingen. En zingen is nog wel het fundament van de muziek, las ik laatst.
Van harte elkaar gelukwensen, maar liever je handen thuishouden. Feestelijk samenkomen, maar elkaar niks aanbieden. Want je weet maar nooit. Van alle kanten elkaar opzoeken, maar liefst zonder echte toenadering. Dat is feesten in coronatijd. Dat is ook kerken in coronatijd. Een opmerkelijke opgave, waar wij vandaag voor staan. We moeten het er mee doen. ‘ Aldus pater Niesen in zijn preek op de feestzondag. Hij krijgt als cadeau een heerlijke leunstoel.
Op 25 oktober geeft oud-parochieorganist Una Cintina een orgelconcert in onze parochieruimte.

november:
Aandacht voor de nieuwe encycliek van paus Franciscus: ‘De nieuwe encycliek heet: Fratelli tutti. Opnieuw een citaat van Sint Franciscus. Franciscus spoort mensen aan te kiezen voor een evangelisch leven in navolging van Jezus, zoals schapen hun herder volgen. Daarvoor spreekt Franciscus de mensen aan met: Fratelli tutti. De paus citeert met name een zinnetje van Franciscus waarin die allen zalig prijst die hun zusters en broeders evenzeer liefhebben als zij ver weg zijn als wanneer zij dichtbij zijn. Dit is een van centrale boodschappen van de nieuwe encycliek: dat wij ons tegenover alles en iedereen moeten gedragen als tegenover zusters en broeders.’
De Adventsactie gaat weer van start: ‘Adventsactie wil vrouwen en kinderen helpen ontsnappen aan die vicieuze cirkel van armoede en ondervoeding. We steunen dit jaar diverse projecten die ervoor zorgen dat gezinnen zelf groente, granen en fruit kunnen verbouwen en op die manier beschikken over gezond en gevarieerd voedsel.’
‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’, het wordt haast een vaste rubriek, in ieder geval zolang we in de coronacrisis zitten. Het gaat om maatregelen rond de zondagse vieringen. ‘Volg de aanwijzingen voor een zitplaats, voor veilige loop heen en na afloop weer terug. Houd altijd anderhalve meter afstand van elkaar. Verplaats uw stoel niet. Uw mondkapje kan af, als u zit. ‘

december:
Het vieren van kerstmis wordt anders dan andere jaren. De coronacrisis legt veel beperkingen op: ‘Zeker voor mensen die noodgedwongen of voor alle zekerheid thuis moeten of willen blijven zullen de kerstdagen niet makkelijk worden. Zij kunnen in ieder geval rekenen op ons meeleven en gebed. In onze diensten zullen wij zeer bewust in de geest met elkaar verbonden zijn. In deze moeilijke tijd wensen wij elkaar een hoopvolle advent en gezegende kerstdagen!’ Aldus pater Niesen.
Een en ander heeft ook consequenties voor de jaarlijkse schrijfactie van Amnesty International. Die kan niet in onze kerkruimte plaatsvinden, maar er is een alternatief bedacht: ‘U kunt op 12 december van 12.30 – 15.30 uur een schrijfpakket afhalen in de Rijnstraat 109, deze thuis beschrijven en tot 19 december de geschreven brieven weer bij het Plein inleveren. Wij zorgen dan voor de verzending.’
In de rubriek Onder Woorden aandacht voor het boek ‘Godsverbondenheid’ van Stephan van Erp: ‘De dominicaanse spiritualiteit is doordrongen van een sterke verbondenheid met God. Die verbondenheid krijgt gestalte in het leven van dominicanen, in hun filosofie, prediking en gebed, en in hun vreugde en hoop. Over deze godsverbondenheid hebben dominicaanse denkers in de 13de en 14de eeuw uitvoerig nagedacht.’
Een ieder wordt gezegende kerstdagen en een voorspoedig 2021 gewenst.