SAMENVATTING THOMASKLANKEN – 2019

januari:
Citaat uit de preek van pater Niesen op 1 januari over de betekenis van het kerstfeest: ‘Deze dag zegt ons dat wij ons als zijn kinderen gezegend mogen weten in de glans van Zijn gelaat. Mogen wij vervuld worden van dit geheim. En mogen wij omwille van hem omzien naar elkaar, zoals Maria en Jozef omzagen naar het kind dat hun was toevertrouwd.’
Rob de Groot in zijn Wandelingen op Zorgvlied over de voortgaande terugloop van kerkgangers: ‘De enorme terugloop leidt intussen wel naar een afbraak van kerken en parochies; financieel is het vaak niet meer haalbaar om kerk en parochie in stand te houden. Wat dat betreft hebben wij als kleine gemeenschap daar een oplossing voor gevonden; een kleine, warme ruimte waarde zondagse viering gevierd kan worden en het onderling gesprek gaande blijft.’
In de rubriek Onder Woorden aandacht voor het boek Bij tij en ontij, preken op hoop van zegen, van Jan Nieuwenhuis o.p., ruim vijftig jaar verbonden aan de Dominicuskerk in Amsterdam.

februari:
De Vastenactie heeft als thema ‘Schoon water verandert alles’ en vraagt onze aandacht voor diverse projecten in Niger, Congo, Indonesië en Nicaragua.
In Wandelingen op Zorgvlied gaat het over het loslaten van ons voortdurende denken in de hoop alles te kunnen regelen en naar onze hand te zetten: ‘Maar misschien heeft u ook wel eens die ervaring van loslaten, overgeven, zien wat het leven geeft. En hopelijk heeft u dan ervaren hoeveel vrede en rust dat geeft. En dat de dingen er niet slechter op worden. Dat de wereld er niet van instort. En dat we vanuit die overgave juist heel gerichte actie kunnen ondernemen waar en op het moment dat dat nodig is. En we niet ons leven vergallen met nodeloos gepieker. Want je kunt de dood niet voor zijn, niet met driftig denken’
Het voorjaarsprogramma van Plein van Siena staat vermeld.
In Binnenkant/buitenkant een uitspraak van Jan van Kilsdonk: ‘Als wij op deze aarde zoveel vrouwen en vrouwen en mannen en mannen gadeslaan die zelfs in een bedreigende cultuur niet ophouden een eigen liefdesaanleg met ontroerende ernst en bloei te handhaven, dan kan een gelovige niet anders begrijpen: deze behoefte en deze kunst om te beminnen en om bemind te worden, is niet zomaar een toeval, nog minder een ongeval. Zij is een vondst, een ontwerp van de Schepper. Zij is een gave én opgave. Net zoals zon, maan en sterren dat zijn, of zwart, bruin of blank, of man en vrouw als paar.’

maart:
De boodschap van paus Franciscus voor de veertigdagen tijd: ‘Als iemand verzaakt aan Gods wet van de liefde, dan wint de wet van de sterkste het van de zwakste. De zonde in het mensenhart neemt de gedaante aan van hebzucht en ongeremd najagen van het eigen comfort. Dat gaat ten koste van zorg voor het welzijn van anderen en vaak van onszelf. Dat leidt tot exploitatie van schepping, mens en milieu. Dat komt door de onverzadigbare hebzucht, die elke begeerte als een recht beschouwt en die vroeg of laat alles vernietigt’
Bericht over een bijzondere kruisweg in de vastentijd: ‘Zeven Nederlandse en zeven internationale kunstenaars verbeelden het lijden van Jezus en van mensen in onze tijd. Langs de kunstwerken loopt een pelgrimsroute, een kruiswegstatie, van Aswoensdag (6 maart) tot Pasen (22 april). Deze internationale Art Stations of the Cross vindt – na edities in Londen, Washington DC en New York – plaats in het hart van Amsterdam’
Amnesty International vraagt aandacht voor de internationale vrouwendag: ‘Op vrijdag 8 maart, Internationale Vrouwendag, zet Amnesty International zich in voor vrouwenrechten en activisten die daarvoor strijden. Vrouwelijke activisten lopen vaak meer risico’s dan hun mannelijke collega’s. Zij krijgen zeer geregeld te maken met seksueel geweld, lastercampagnes en druk vanuit familie en hun gemeenschap’
In Wandelingen op Zorgvlied denkt Rob de Groot na over de betekenis van symbolen: ‘Symbolen geven accent aan (aspecten van) ons leven. Dat is goed en nodig. En daar heb ik niets op tegen. Maar soms bekruipt me het gevoel dat al onze symboliek, al ons symbolisch handelen dient ter vervanging van ons daadwerkelijk handelen. Symbolen dienen mijns inziens echter als verduidelijking, als inspiratie; als verbinding.’
Een chassidisch verhaal in de rubriek Binnenkant/buitenkant: ‘In een droom liep ik een winkel binnen. Ik vroeg: ‘Wat verkoopt u hier?’ ‘Alles wat u maar wilt’, zei de engel. ‘O, echt waar? Dan wil ik graag vrede op aarde, opheffing van de onderdrukking, geen honger meer, een huis voor alle vluchtelingen….’ ‘Wacht even’, zei de engel, ‘U begrijpt me verkeerd. We verkopen hier geen vruchten, enkel zaden….’

april:
Vijf jaar geleden werd pater Frans van der Lugt vermoord in Syrië. Ook in Thomasklanken wordt hij herdacht met een boodschap voor ons allen: ‘De dood van Frans 5 jaar geleden was een groot verlies voor zoveel mensen die uit waren op een rechtvaardige wereld met plek voor iedereen. Wat 5 jaar geleden gold, geldt nog steeds; niet voor niets wordt de plaats waar hij begraven is nog met grote regelmaat bezocht. Zijn dood is dramatisch voor zo veel jonge Syriërs die hij heeft geïnspireerd om samen te bouwen aan een gedeelde toekomst. Frans was een baken van hoop voor hen. Daarom kon hij ook niet weg. Laten wij er alles aan doen dat de jonge mensen – de generatie van en met toekomst – niet met lege handen staan, maar in staat zijn om die droom van Syrië weer vlees en bloed te geven.
Mag Syrië letterlijk en figuurlijk weer opgebouwd worden om uit de puinhopen te verrijzen. Laten we Frans in herinnering houden en daarmee Syrië niet vergeten.’

mei:
Aandacht voor de jaarlijkse Pinksteractie, deze keer voor de Maya’s in Chiapas, Mexico: ‘Daarom werkt Jet Nauta bij de vredesorganisatie Sipaz (Servicio Internacional para la Paz) in San Cristobal de las Casas in de zuidelijke deelstaat Chiapas. Het is een van de armste gebieden in Mexico, maar met zeer rijke bodemschatten. Sipaz maakt zich sterk voor de inheemse bevolking, begeleidt kwetsbare groepen, stuurt waarnemers naar de gebieden zodat de Mayabewoners veilig zijn. Want zij wonen op land dat interessant is voor overheden en grote organisaties vanwege de bodemschatten die er liggen. De Maya’s worden bedreigd, van hun land verjaagd, ontvoerd of, nog erger, vermoord.’
Aankondiging van de Open Kloosterdag op 19 mei. En een bericht over de priesterwijding van Stefan Mangnus o.p.
In Onder Woorden: Dit is mijn verhaal, Jonge christenen over geloof, hoop en inspiratie, van Janneke Stegeman. Verhalen vol hoop en inspiratie, geloof en twijfel, traditie en moderniteit. Dit is het boek bij de gelijknamige expositie van het Bijbels Museum over jonge christenen, met foto’s, korte audiodocumentaires en video’s.

juni:
Jan Nieuwenhuis o.p. over zijn betekenis van Pinksteren: ‘….. Ik vind dat het pinksterverhaal geen droom is, maar geschiedenis, onze geschiedenis. Geschiedenis is nooit: wat gebeurd is, maar wat mensen willen. Dat wij, na 2000 jaar christendom en ondanks dat, na ik-weet-niet-hoeveel jaar mensengeschiedenis en ondanks dat, het nog altijd niet verleerd hebben om samen te komen en het over gemeenschap te hebben, – dat is ongehoord en ongelofelijk. Dat gaat tegen alle geschiedenis in.’
En uit een gedicht van Christian Pirenne, trappist: ‘En waaien blijft de Geest over de grenzen heen, dat wij elkaar verstaan, de taal der liefde spreken tot eenheid, broederschap en vrede.’ Bericht over de vakantietijd en verzorging van de liturgie in die periode.
In Onder Woorden: Zorgen voor de ziel van Timothy Radcliffe o.p.: ‘Als je zorgt voor je ziel, doe je je best om te leven. En juist dan ontdek je dat je niet heel bent. Je hebt altijd de ander nodig om te zorgen voor je ziel. Je bent onvolledig zonder de ander, zonder de vreemdeling, zonder God. Oppervlakkigheid schaadt je ziel en zit de honger naar meer betekenis en waarheid in de weg. Want zorgen voor je ziel betekent dat je je eigen gevoel voor waarheid aanscherpt. En zonder de kunst van vriendschap gaat het niet: de kunst om dicht bij mensen te komen en hen toch vrij te laten.’

juli/augustus:
Pieter van de Ven over de betekenis van vakantie: ‘In ieder geval heb je tijdens je vakantie weer eens tijd voor elkaar; aan liefde en vriendschap kun je weer eens een nieuwe inhoud geven of je kunt merken dat je erg drijft op gewoonte en sleur en gebrek aan beter. Leren zien met nieuwe ogen: dat betreft niet alleen de mooie dingen. Opnieuw luisteren: dat betreft niet alleen de stem van je hart, maar vooral die van je naaste. Mensen kunnen in den vreemde elkaar weer ontdekken. Dáár kun je merken hoezeer je thuis kunt zijn bij elkaar, tot je eigen verrassing misschien.’
Op het generaal kapittel van de dominicanen in Bien Hoa, Vietnam, is op 13 juli de Filippijn Gerard Francisco Timoner (51) gekozen tot nieuwe magister van de Orde der Predikers. Gerard Timoner is de opvolger van de Fransman Bruno Cadoré en de 88e magister sinds Dominicus. Het is voor het eerst dat er een Aziatische magister-generaal is gekozen en voor de tweede keer dat een niet-Europeaan de functie vervult.
In Binnenkant/buitenkant een citaat van Abel Herzberg: ‘Ik was acht of negen jaar. We zaten aan tafel, er werd gebeld. Een man kwam vragen of hij geld kon krijgen voor een treinkaartje naar Antwerpen. Die man had ooit mijn moeder beledigd. Mijn vader stond op en gaf hem wat hij verlangde. Toen de man weg was, zei hij tegen mij: ‘Als die man die ons heeft beledigd, bij ons moet aankloppen om hulp, dan is hij door God gestraft. En dat is genoeg’.

september:
Over de Vredesweek 2019: ‘In tijden dat de Amerikaanse president Trump praat over het bouwen van een grensmuur en Europa de buitengrenzen steeds meer sluit voor vluchtelingen, kiest PAX als thema van de Vredesweek 2019: ’Vrede verbindt over grenzen’.
Het thema nodigt uit om de grenzen op te zoeken en te onderzoeken. Want aan de andere kant van de grens wacht vaak een wereld aan ontmoetingen en mogelijkheden. Veel mensen leven steeds meer in de eigen bubbel, en spreken steeds minder mensen uit andere bubbels. Polarisatie ligt dan op de loer. En dat terwijl vreedzaam samenleven met mensen uit andere bubbels en verschillende culturen goed mogelijk is.’
Aankondiging van de Wereldmissiemaand in oktober: ‘Talrijke religieuze gemeenschappen zijn in de regio werkzaam. Steeds meer priesters en religieuzen komen uit de regio zelf.
Dat is een positieve ontwikkeling. Zij zijn vanwege hun afkomst vertrouwd met de cultuur. De katholieke kerk ziet het hier als haar missie om zich in te zetten voor de bescherming van de waardigheid en de rechten van de mensen en voor de bescherming van de schepping en de inheemse bevolking te begeleiden in een samenleving die verandert.
Wandelingen op Zorgvlied staat stil bij het overlijden van Jan Nieuwenhuis o.p. Uit een eerder interview met hem (2012): ‘Dus als je mij vraagt: er zal een dag aanbreken, dat dit lijf zegt: daag… Ik zou zeggen: drink allemaal een lekker glaasje…, maar ik ben niet dood. Een mens is veel meer dan die machine, dan dit.’

oktober:
Pater Niesen bij het begin van een nieuw werkjaar: ‘Je hoort ze zeggen: Geloven hoort thuis achter de voordeur. Thuis achter de voordeur mag je zelf weten wat je doet, maar kom je naar buiten, de samenleving in, laat je geloof dan a.u.b. thuis. Maar hoe moet het dan met vragen over zingeving en waarden in het leven? Zingeving en waarden in het maatschappelijke leven hebben toch alles te maken met geloof en traditie.’
In Onder Woorden: Als God een vraag is; Mijmeringen in Mokum van André F. Troost ‘Als God een vraag is’ is een populair-theologisch boek waarin André F. Troost geloofsvragen stelt, terwijl hij door Amsterdam wandelt. Hij wordt vergezeld door zijn kleinzoon Floris, een puber vol nieuwsgierige en kritische vragen over het geloof. Dit boek is de weerslag van hun gesprekken in Mokum. Doordrenkt van typisch Amsterdamse humor, maar soms ook bloedserieus. Alle grote thema’s waarmee André Troost zich al zijn leven lang bezighoudt, komen voorbij.’

november:
Informatie over de adventsactie 2019: ‘Jaarlijks voeren we campagne tijdens de vier weken voor Kerstmis: de adventsperiode. Centraal in de Adventsactie-campagne staan moeders en kinderen. Slechte economische omstandigheden, oorlogen en klimaat- verandering veroorzaken problemen die vooral vrouwen en kinderen treffen. Daarom steunt Adventsactie dit jaar vier projecten die zich richten op hulp aan deze kwetsbare groepen: Aanpak moeder- en kindersterfte El Salvador, Venezolaanse vluchtelingen kinderen in Peru, Verbeteren geboortezorg in Somalië, Toegankelijke gezondheidszorg in Niger.’
Aankondiging van de jaarlijkse schrijfactie van Amnesty International op zaterdag 7 december. En van de diakenwijding van Michael-Dominique Magielse o.p. in Rotterdam.
En een nieuwe tentoonstelling van Janneke Viegers in Plein van Siena. In Binnenkant/buitenkant een citaat van Joke Forceville-van Rossum: ‘Het is moeilijk te zeggen of er werkelijk zoiets als hoop bestaat. Het is met de hoop als met de wegen op het platteland. Er was nooit een weg. Maar als mensen dezelfde richting op lopen, ontstaat de weg vanzelf.’

december:
Beate Rose, geestelijk verzorger in ouderen- en hospicezorg: ‘Ik sta graag in het centrum van de aandacht. Maar in het kribje sta je niet, je ligt. Hulpeloos, overgeleverd. Mij niet gezien. Liever ben ik bezig. Liever heb ik de touwtjes in handen. En bovendien het is nogal wat, wat dat kindje te wachten staat. Een voederbak als wiegje, een kruis als sterfbed. Hoe welkom was hij eigenlijk? Wat hij moest doorstaan en heeft opgebracht, dat doet geen mens hem na. Die kribbe leeg, dat heeft wel iets. Het zet aan tot mijmeren over waar het met kerst nu echt om draait. Dat iemand het heeft aangedurfd om zo weerloos en weergaloos onder ons te zijn. Hoe kostbaar dat is en ook uitnodigend. Eventjes proberen misschien? Even kijken wat je ziet als je mensen vanuit de kribbe aankijkt.
Naar aanleiding van de tentoonstelling van Janneke Viegers: Hemelingen, mijmert pater Niesen: ‘Je kunt wel eens denken: moderne mensen hebben moeite met onbevangen kijken. Ze gunnen zich geen tijd. Moderne mensen zijn ongeduldig. Over museumbezoek is onderzoek gedaan: men kijkt over het algemeen maar een beperkt aantal seconden naar een schilderij. Dan gaat men weer verder naar het volgende werk. Maar eigenlijk zou ik moeten stilstaan. Of erbij gaan zitten. Rustig kijken en op mij laten inwerken. Wat voel ik, wat komt er in mij op, wat ervaar ikzelf? Welke gevoelens, welke gedachten komen in mij op: wat gebeurt er met mij?
Je kunt schilderijen mooi vinden of lelijk, ze spreken je aan of niet. Maar hoe dan ook: met enig kijken gebeurt er altijd iets met mij. Ik reageer op het werk. Gun je de tijd. En als het nu niet lukt, kom nog eens terug. Om te leren kijken.’
In Binnenkant/buitenkant een franciscaanse zegenbede: ‘ En moge God ons zegenen met zoveel dwaasheid dat we geloven een verschil te maken in de wereld. Zodat we kunnen doen waarvan anderen zeggen dat het onmogelijk is.’