Kerstmis is het feest van de geboorte van Jezus, het feest van het licht, de vrede, van de kerststal, van lichtjes, van gezangen, van cadeaus, van liefst een beetje sneeuw op weg naar de nachtmis, van hopen op betere tijden. En van aanbidding. De herders in het veld rond Bethlehem en de wijzen uit het Oosten kwamen naar de stal om Jezus te aanbidden, zo vertelt het verhaal. Met muziek en met geschenken; goud, wierook, mirre.
Aanbidden betekent vereren, adoreren, heel erg bewonderen. Maar ook: verafgoden, dwepen. Aanbidden is je nederigheid betuigen, buigen, knielen voor wie je aanbidt. Het is iemand groter achten dan jezelf, zonder jezelf te minachten. Je wordt juist geïnspireerd door wie je aanbidt.
Maar als aanbidden wordt gezien en ervaren als verafgoden, dwepen met iemand of iets, zit er een luchtje aan. Dan kan het leiden tot kritiekloos volgen, zwart-wit denken, andersdenkenden opzij zetten, onderdrukken, de mond snoeren. Dat gebeurt bij het klakkeloos volgen van dictators, machthebbers in de politiek, in godsdiensten, in het bedrijfsleven, hopend dat de sterke leider onze problemen wel oplost. Of in het adoreren van de ‘zaligmakende’ economie; alles moet ervoor wijken, zoals het werken aan een beter klimaat op aarde. Economie vóór ecologie.
Dat is gevaarlijk. Als mensen kritiekloos de machthebbers volgen en zich niet uitspreken tegen misstanden en niet nadenken over de samenhang van alle dingen, ja, apathisch blijven onder al wat er gebeurt, zal de wereld er niet beter op worden. ‘Wie niet beweegt, voelt ook zijn boeien niet.’ zei Fons Jansen ooit. En Harvey Cox schreef ooit in zijn boek: ‘Laat de beslissing niet aan de slang’, dat de erfzonde de zonde van de apathie, de onverschilligheid is.
Kerstmis zou een oproep kunnen zijn om goed na te denken over ons leven op deze planeet; dat we ons niet in slaap laten sussen door de romantiek van cadeaus, lichtjes en kalkoen. Natuurlijk mag er worden gefeest, maar hopelijk zullen er ook een momenten zijn, waarop we ons realiseren wat ons in deze van vele oorlogsdaden doortrokken aarde te doen staat: streven naar vrede en liefde, de hongerigen te eten geven, de vluchtelingen onderdak bieden en een toekomst.
Kerstmis: vrede zij met u en met ons allen. Vrede zij met de wereld. 

Rob de Groot