In 1992 schreef ik bij gelegenheid van de 4 mei herdenking o.a dit in Wandelingen op Zorgvlied:
‘Tussen de vele graven op Zorgvlied vind je ook grafstenen van mensen die tijdens de jaren van de Tweede Wereld Oorlog zijn gestorven; militairen en burgers, oude en jonge mensen.
In deze tijd van herdenking van oorlog en bevrijding vallen deze graven me speciaal op. Ik heb de oorlog niet meege­maakt, ben één jaar daarna geboren. Maar de verhalen van m’n ouders, de boeken, de persoonlijke getuigenissen en documentaires op de televisie hebben een zuigende wer­king op me.
Centraal in de mengeling van vele gevoelens staat de verbijstering over wat er allemaal is ge­beurd. Ik zie in documentaires Duitse officie­ren, die Joden afvoeren naar de kampen. Ik kijk naar hun arrogante ge­zichten en vraag me af wat er door die mensen heen­gaat. Zijn ze zich be­wust van hun daden? Ik kan het niet vatten. Verbijstering, steeds opnieuw.
In die documentaires zie ik ook massa’s mensen, in ver­voering door de toespra­ken van Hitler; blinde gehoorzaam­heid aan de leider. En daar tegenover,
in schrille tegen­stelling, de individuele le­vensverhalen van mensen, die de kampen hebben over­leefd, de honger­winter, de langdurige onderduiking;
de levenslange pijn, de slapeloze nachten al meer dan vijftig jaren lang.
De Tweede Wereld Oorlog is een moment in de geschiede­nis van de mens­heid. Hij staat niet op zich. Daarvoor en daar­na zijn er vele oorlogen gevoerd, zijn vele onschuldi­ge mensen gemarteld en vermoord, zijn hele volksstammen en culturen uitgeroeid. In naam van de leider, in naam van God.
Ik vraag me af, wat ik, wat wij, wat de wereld heeft gedaan en doet en zal doen om dat, ‘wat wij niet mogen vergeten’ te voorkomen. De vrede vraagt altijd en overal de inzet van iedereen.’ 

Zal de geschiedenis zich herhalen? Zijn we ook nu weer overgeleverd aan dictators met megalomane ideeën en gedrag? Dreigt er een nieuwe wereldoorlog? Dat is niet te hopen. Laten we de hoop van paus Franciscus overnemen en omarmen; niet een hoop van lijdzaam afwachten, maar die van actief handelen voor vrede en gerechtigheid.

Rob de Groot