Basiliek van St Nicolaas wordt co-kathedraal

Haarlem, 7 februari 2025

Broeders en zusters,

In dankbaarheid en met vreugde meld ik u dat de basiliek van de H. Nicolaas in Amsterdam is verheven tot co-kathedraal van ons bisdom Haarlem-Amsterdam.Het bijbehorende decreet is getekend op 1 februari 2025 in naam van de Heilige Vader paus Franciscus.

Deze nieuwe status valt de St. Nicolaasbasiliek toe in dit Heilig Jaar, waarin bovendien het 750-jarig bestaan van de Nederlandse hoofdstad wordt gevierd. Hiermee ontvangt het jubilerende Amsterdam een betekenisvol geschenk van de kerk, die al nauw betrokken was bij het ontstaan van de stad.

Zoals Paus Franciscus vorig jaar memoreerde tijdens zijn ontvangst in het Vaticaan van een Amsterdamse delegatie uit de Nicolaasbasiliek, werd de grond waarop de eerste bewoners van de stad zich vestigden, geschonken door de toenmalige bisschop van Utrecht. Ook de stadsrechten werden door de bisschop verleend.

Toch bleef Amsterdam een van de weinige christelijke hoofdsteden waarin tot voor kort geen bisschopszetel te vinden was. Een tweede bisschopzetel komt nu te staan in de Nicolaasbasiliek. De kathedraal Sint Bavo aan de Leidsevaart in Haarlem blijft de hoofdkerk van het bisdom, waar de grote diocesane vieringen blijven plaatsvinden en waar ook het bisschopshuis blijft gevestigd. Maar de aanwezigheid van een tweede bisschopszetel maakt de katholieke kerk nog zichtbaarder in de hoofdstad van het land.

Met de verheffing tot co-kathedraal versterkt de Heilige Stoel de betrokkenheid bij de pluriforme stad Amsterdam. De katholieke kerk maakt zich zo nog meer zichtbaar in de hoofdstad van het land en hoopt zich zo nog opener te stellen en nog gastvrijer naar buiten te treden.

Het Dicasterie voor de Bisschoppen stelde een aantal criteria voorwaardelijk voor de verheffing van de Nicolaasbasiliek. Hieronder vallen de ligging van de kerk en de uitstraling, de toegankelijkheid, een goede liturgie met de participatie van veel gelovigen, een levendige gemeenschap, een plek voor pelgrims en goede contacten met de burgerlijke overheid.

Rome koesterde al langer de ambitie om ook van Amsterdam een bisschopsstad te maken. Bij het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in het midden van de 19^de eeuw waren er al plannen voor de oprichting van een nieuw bisdom Amsterdam. Aanvankelijk werd gedacht aan een kathedraal op de Nieuwmarkt, waarvoor zelfs ontwerptekeningen zijn gemaakt. Later dacht men aan de H. Willibrordus buiten de Veste, die door Pierre Cuypers bewust als kathedraal werd ontworpen. Gezien de toen geldende verhoudingen werd toch de oude bisschopsstad Haarlem uitverkoren, tot teleurstelling van Rome.

Pas in 2009 werd Amsterdam toegevoegd aan de naam van het bisdom Haarlem. Sindsdien heet ons bisdom Haarlem-Amsterdam en toen was er al sprake van het aanvragen van de titel co-kathedraal. Op 9 december 2012 werd de Nicolaas een basiliek.

De plechtige eucharistieviering waarin het decreet tot verheffing wordt voorgelezen en de inbezitname van de zetel zal plaatsvinden zal zijn op zaterdag 8 maart a.s. om 12.00 uur in de co-kathedraal. Verdere details over deze viering volgen spoedig.

Moge, op voorspraak van de H. Nicolaas, veel zegen rusten op de katholieke gemeenschap in Amsterdam en op alles wat deze in zijn nieuwe verantwoordelijkheid mag blijven vervullen, ten behoeve van de stad en van de kerk in ons bisdom Haarlem -Amsterdam en in Nederland.

Met een hartelijke groet, U allen Gods zegen toewensend,

+ Johannes W.M. Hendriks
Bisschop van Haarlem-Amsterdam