PINKSTEREN IN CORONATIJD
Overweging op zondag 17 mei l.l.: Hand. 8,5-8. 14-17 en Joh. 14,15-21.

“Ze legden hun dus de handen op en zij ontvingen de heilige Geest.” Zo staat het in het boek Handelingen. Diaken Filippus had in Samaria het geloof in Jezus Christus verkondigd. Zijn optreden heeft indruk gemaakt, want het volk heeft het Gods Woord aangenomen, naar verteld wordt.
In Jerusalem hoort de moederkerk daarvan en Petrus en Johannes worden op pad gestuurd om over de mensen in Samaria de heilige Geest af te bidden. Want zij daar in Samaria waren alleen maar gedoopt. En die doop was nog niet afgerond met het teken van de heilige Geest. En zo geschiedt: “Ze legden hun dus de handen op en zij ontvingen heilige Geest.” – Zo horen wij over een bepaalde kerkorde die in het verhaal al wordt verondersteld.

Het verhaal van dat voorval doet mij denken aan iets wat Dietrich Bonhoeffer schrijft vanuit de gevangenis.
(Zoals bekend: Bonhoeffer was Duits theoloog en verzetsstrijder. Hij werd 75 jaar geleden juist in deze dagen in het kamp omgebracht. Zijn werk wordt nog altijd gelezen.)
Over zijn tijd in de S.S.gevangenis juist rond Pinksteren schrijft hij:
“Het is weer doodstil in huis. Je hoort alleen de stappen van de gevangenen die in hun cellen op en neer lopen. Hoeveel trieste en on-pinksterlijke gedachten spelen in hun hoofd. Als ik gevangenispredikant was zou ik op zulke dagen van s’morgens vroeg tot s’avonds laat langs de cellen gaan. Dan zou je veel kunnen doen. – Zoëven werd helemaal onverwacht jullie pinksterpakketje afgegeven. Het is niet te beschrijven hoeveel goed zoiets doet. Je bent volkomen zeker van het geestelijk contact met jullie allemaal, maar toch verlangt je geest kennelijk dat die liefdeband, dat contact, tastbaar wordt. Dan worden stoffelijke dingen dragers van geestelijke realiteit. Dit verlangen is, geloof ik, analoog met het verlangen van alle godsdiensten naar het zichtbaar worden van de geest in het sacrament.”

Mogen samenkomen rond Woord en Sacrament is genade van de Heer.

Het zichtbaar worden van de geest in het sacrament. Zoiets speelt hier bij ons ook, denk ik. Als geloofsgemeenschap zijn wij heel deze coronatijd in de geest met elkaar verbonden geweest. Maar die band zou je ook tastbaar willen ervaren: door ook fysiek bij elkaar te komen en met elkaar te zingen en te bidden en te luisteren naar de Schrift en met elkaar het brood te breken en te delen. Maar precies dat moesten wij missen: dat zichtbaar worden van de Geest in het sacrament: de Geest in een stoffelijk teken. De Geest van God zichtbaar in een geloofsgemeenschap, die bij elkaar komt, verenigd in geloof en gebed. Het is de genade van de Heer, dat in deze wereld een geloofsgemeenschap mag samenkomen rond Woord en Sacrament, teken van de Geest van God in deze wereld. Misschien heeft de corona-tijd ons minstens duidelijk gemaakt dat wij precies dat missen.

Uit het Johannesevangelie horen wij afscheidswoorden van Jezus. Hij zegt ze op die laatste gedenkwaardige avond. De dreiging zindert al in de lucht. Hij geeft zijn leerlingen goede raad: hoe het met hen verder moet, als hij er niet meer zal zijn. Je moet reëel zijn: houd straks de liefde vast. Doe verder in de geest zoals je van mij hebt geleerd. Blijf geloven, en onze Vader zal je een andere helper geven. - Jezus verzekert: Ik zal je niet verweesd achterlaten, de Geest van waarheid, die zal komen, zij zal in je blijven en met je gaan. Let wel: de wereld ziet er niets in: wat is een Geest? Jullie mogen er wel iets in zien: hij of zij (wie zal het zeggen) zal voor jullie een helper zijn: een paracleet: iemand die erbij geroepen is, een soort advocaat, een bemiddelaar, die je in de arm kunt nemen als het moeilijk wordt. Die helper, die zal je moed geven en je inspiratie om onverdroten voort te gaan op de weg die je hebt ingeslagen.

Hoe vaak, als wij bij elkaar zijn rond woord en tafel, vragen wij niet om die Geest, de paracleet, helper en gids voor onderweg?
Denk bijvoorbeeld aan ons gebed, als wij zeggen: Zend nu Vader, de trooster en helper in ons midden, Uw heilige Geest. Wek de gezindheid van Jezus Christus in ons hart. Sterk ons vertrouwen, verruim onze liefde. Raak ons met het vuur van Uw Geest en breng ons elkaar nabij.
Opmerkelijk is: dit is een gebed bij het brood dat wij breken en delen in Zijn naam. Het brood zelf wordt doordesemd met die Geest.

Dat wordt treffend verwoord in een ander gebed, na het Onze Vader:
Heer onze God, voor ons ligt het brood waarom wij gebeden hebben: "geef ons heden ons dagelijks brood".Dit is het brood dat wij in overvloed op tafel hebben, maar dat ontbreekt bij de meeste mensen op aarde. Gij hebt dit brood doordesemd met de Geest van uw Zoon. Daarom is dit het brood van een nieuwe wereld, uitnodiging tot zorg en verantwoordelijkheid voor elkaar, oproep tot eensgezindheid.

Zo hebben wij onder ons telkens opnieuw een teken van heilige Geest: de helper, die voor altijd met ons is. Het is die Geest die ons aanspoort tot zorg, verantwoordelijkheid en eensgezindheid. De Geest van God die aanspoort tot vrede in onze wereld.

p. A. Niesen o.p.