Signalen van de heilige Geest.

Aanzet om verder te denken, verder te bidden en verder te praten.

Wie geconfronteerd wordt met de huidige situatie van krimp en crisis, kan kwaad worden op wie ’t veroorzaakt zouden hebben. Je kunt het misschien de bisschoppen verwijten met hun jarenlange beleid. Je kunt het misschien de mensen verwijten, die afgehaakt hebben of al jarenlang niets meer bijdragen aan de kerk. Er zit vast iets waars in. Je kunt ook het moede hoofd in de schoot leggen. Dat zou heel begrijpelijk zijn. Wonder dat zoiets niet veel meer gebeurt.
Maar je zou de berichten over krimp en negatieve vooruitzichten over afbraak ook kunnen bekijken als een list van de heilige Geest.

De heilige Geest zou in ons de reactie kunnen ingeven van: Ja maar dat kan toch niet zo maar…
Bij een kerksluiting zou je mensen die daar geschokt over zijn, kunnen zeggen: dan had je daar maar eerder aan moeten denken. Als je was blijven betalen en was blijven komen, dan was dat niet nodig geweest… Maar je zou ook verbaasd en een beetje blij kunnen zijn over de zorg die zij toch blijkbaar altijd nog hebben.
Simpelweg niet meewerken aan fusies van parochies en kerksluiting met alle macht tegenhouden is ook geen oplossing. Soms staan gemeenschappen er echt beroerd voor. Financieel gaat het vaak niet meer. Vaak putten ze hun ouder wordende vrijwilligerskader alsmaar uit. En ze slagen er niet in uitnodigend te zijn voor nieuwe mensen.
Maar verwijten maken dat zij het niet spannender weten te maken, is ook niet aan de orde. De kerk is geen wereldlijke organisatie. Rozenkrans bidden elke week in mei of oktober met een handjevol ouderen is niet per se minder belangrijk dan een kerstviering, die honderden grootouders, ouders en kinderen één keer per jaar naar de kerk brengt.

Onderzoek wijst uit, dat veel mensen het belangrijk vinden dat er een kerk in de buurt staat. Ook al komen zij er zelf nooit. Zou dat niet een beetje het werk kunnen zijn van de heilige Geest. – Zou de Geest ons niet kunnen aanzetten om niet op te geven kerk te zijn en kerk zichtbaar te maken en niet kunnen stoppen de kerk ook naar de toekomst te dragen?
Rooms katholiek Nederland heeft lang geprobeerd de problemen aan te pakken met de kaasschaafmethode. Geld en menskracht verminderen en alles zo goed mogelijk door laten gaan. – Wij zijn er nu aan toe alleen nog hier en daar wat flintertjes over te houden. Het is tijd om in te zien, dat dat niet genoeg is. Het is tijd om in te zien, dat onze verbijstering, woede of verdriet het bidden van de Geest is in onze geest. De Geest zelf bidt in onze geest om meer geest.

De Rooms katholieke Kerk kan niet meer gered worden door bezuinigingen, efficiënter beheer of een meer intelligente organisatie. We zullen ook niet uit het slop getrokken worden door een aantrekkelijker aanbod, meer toegankelijkheid of het opruimen van barrières. Dat vraagt allemaal wel aandacht, maar geeft niet een definitieve oplossing. Wij kunnen alleen gered worden door de Geest. Die waait waar zij wil. Je weet niet waar zij vandaan komt en waar zij heen gaat. Wij moeten niet allereerst iets gaan doen, wij moeten allereerst iets willen ontvangen: de signalen van de heilige Geest.

Dat is op zich al een nieuwe manier van kerk-zijn. Vaak hoor je, dat het instituut kerk tegenwoordig weinig of niets meer te zeggen heeft. Maar opmerkelijk is dat er over dat instituut alleen maar gepraat wordt. Wat er allemaal achterhaald is of wat jongeren niks meer zegt. Wat de leiders allang allemaal hadden moeten doen. Hoe de kerk wat ze te betekenen heeft zou moeten laten zien aan de rest van de samenleving. Maar dat blijft allemaal steken aan de buitenkant.
De vraag lijkt steeds meer: waar moet ik mij voor inzetten? Waar moeten wij ons hard voor maken? Wat is echt en in zich zo waardevol dat wij inzien dat wij al het overige ervan in dienst zouden moeten stellen en in verband ermee zouden moeten gaan zien? Het woord om deze realiteit aan te duiden is vanouds het woord: GOD. Wij worden dus teruggeworpen op de meest elementaire religieuze vraag: wie en wat is God en wat betekent het in God te geloven?

Christenen hebben altijd geweten dat zij deze vraag niet op eigen kracht kunnen beantwoorden. Nodig is, dat Gods Geest zelf ons opnieuw aanspreekt, zoals in het pinksterverhaal verteld wordt:
“Toen de dag van pinksteren aanbrak, waren allen bijeen op één plaats. Plotseling kwam er vanuit de hemel een geraas alsof er een hevige wind opstak, en het vulde heel het huis, waar zij waren. Er verschenen hun vurige tongen die zich verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten. Zij raakten allen vol van heilige Geest en begonnen te spreken in vreemde talen al naargelang de Geest hun ingaf.”

Nieuw leven! De leerlingen worden naar buiten gedreven om te verkondigen. Het is niet door henzelf bedacht, ze hebben het niet uit zichzelf gevonden. Ze worden gegrepen en naar buiten gedreven door de Geest. De Geest breekt bij hen binnen en bezielt hen met vuur, dat eens het volk voorging bij de uittocht naar het beloofde land.
Dwars door de woestijn.  

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Overweging op zondag 18 sept. l.l. bij de opening van het nieuwe seizoen van Thomas van Aquino parochie en Plein van Siena,
p. A. Niesen o.p.
Bewerkt uit: Erik Borgman, Waar blijft de kerk? Gedachten over opbouw in tijden van afbraak. Adveniat, Baarn 2015.